Yol ortasında bulduğum çam fıstığı kozalağı...

Bu yıl da çam fıstığı (pinus pinea) kozalağımızı bulduk. Scooter motorla giderken yol ortasında kocaman bir taze kozalak olduğunu farkettim. Hemen yavaşlayıp durdum ve geri döndüm. Alt tarafı kısmen açılmış kozalağın için tamamen doluydu. Etrafa saçılmış bir kaç fıstığı da alarak sevinçle eve döndüm. Kozalaktan tam 57 tane çam fıstığı (tohum) çıktı. Yarısını evdeki büyük saksılara ve pet bardaklara, diğer yarısını da ofisteki saksı ve bardaklara ektim. Henüz birkaç günlük olan tohumlardan hangileri çıkacak, hangileri yaşayacak, hangileri kimlere ve nerelere hediye gidecek, vakti geline inşallah göreceğiz.

Sonbahar soğukları başlamadan çimlenmeyi başaran olursa burada paylaşırız. Bakalım önümüzdeki baharı beklemeden kaçı çıkacak ve evde, ofiste ilk hangisi çıkacak?

57 çam fıstığı, 57 çam ağacı demek. İnşallah tamamının ömrü uzun, gölgesi çok, fıstığı bol olsun.

Tohumdan çıktığında ilk yıllar sedire benzeyen fıstık çamları...

Kozalaktan alınan tohumlardan yetiştirilen fıstık çamları (pinus pinea), ilk yıllarında kısa iğneli yapraklarıyla sedir ağacına benziyor. Fıstık çamının kendi uzun iğneli yapraklarını çıkarması, duruma göre değişmekle birlikte 3-5 yaştan sonra oluyor. Bunu bir anlama süt dişlerinin değişimine de benzetebiliriz. 

Tohumdan çimlendirilen fıstık çamlarının görünümüyle sedir ağacını anımsatan kısa iğneli yaprakları:

Ve belli bir yaştan sonra fıstık çamına özgü uzun iğneli yaprakların çıkışı:

Aşılı limondan aldığımız çelik çiçek açtı!

Bahçedeki aşılı limondan farklı dönemlerde (kış, bahar, bahar sonu, yaz ortası) aldığımız çeliklerin kimisi kurudu, kimisi hâlâ yeşil olmakla hareketsiz öylece bekliyor. İçlerinden bir tanesi sürgün, filiz vermek yerine doğrudan çiçek açtı. Bu çeliği, yanlış hatırlamıyorsam eğer bahar döneminde almıştım. Bir iki hafta öncesine kadar da sessiz, sedasız duruyordu. Çiçeğinin gelişim aşamalarını fotoğraladığım çelik, umarım ismiyle müsemma "çelik" gibi çıkar da güzel bir limon fidanı olur. İki çiçeğin herhangi birinden limon meyvesi verip vermeyeceğini oldukça merak ettiğim çeliğin serencamını önümüzdeki günlerde, haftalarda inşallah paylaşacağım.

Ömrü uzun, limonu çok ola...  

Tohumdan çimlenen küçük akasyalarımız

Geçen yaz sonuna doğru, bir Anadolu şehrinde mezar ziyareti sırasında, gölgedeki bankta otururken önümde küçük kavrengi (keçiboynuzu tohumuna) benzeyen tohumlar gördüm. Başımı kaldırdığımıda ağacın dikensiz, gayet güzel bir forma sahip, böceği, haşeratı olmayan bir akasya (acacia) türü (cins adını bilemiyorum) olduğunu fark ettim. Önümde duran tohumlardan 3-5 adet alıp çantama attım (keşke daha fazla alsaymışım). Günler sonra ofise geldiğimde saksıya gömdüm. Sonbahar olmasına rağmen -oda ortamında- hemen çimlendiler, kış boyu da yaprak dökmeden yeşil kalabildiler. Bir tanesi kışı ve baharı derin uykuda geçirip yaz başında çimlenip çıkmış olsa da, öncesinde çıkmış olanlar yaklaşık bir ay sonra, 1 yaşına girecekler.


Tohumdan çimlenen akasyaların ilk hâli

Eğer o şehre ve o mezarlığa yolum tekrar mevsiminde düşerse ne kadar tohum dökülmüşse toplamayı istiyorum.

Ömürleri inşallah uzun ola...

Geçen sonbaharda toplayıp uyuttuğumuz tohumları baharda saksılara ektik.

Geçen yılın sonbaharında topladığımız meşe, at kestanesi tohumlarını kış boyu uyutup baharda çimlenme henüz başlarken büyük saksılara aldık. Saksıdan çimlenip çıkan meşeleri mevsim sonunda saksılardan alıp korunaklı bir alanda büyüyüp boy atmaya bıraktık. Belki bir kaç yıl daha kalacakalar orada, fidan olmaya yaklaşınca başka yerlere, başka ellere inşallah ağaç olmaya...

Ömürleri uzun ola...

Son hallerini de fotoğraflayıp koyalım inşallah.

Geçen yıl bu zamanlar ektiğimiz fıstık çamlarımızın son halleri...

Fıstık çamlarımızı (pinus pinea), -yol kenarında bulduğumuz bir kozalaktaki tohumları çıkarıp- geçen yıl bu zamanlar ekmiştik. Bazısı hemen çıktı, bazısı çıkamadı, bazısı çıktıktan sonra öldü, bazısı çok geç -sonbahar, kışa doğru- çıktı, bazısı başka evlere, ofislere hediye gitti. Kalan sağlar bizimle kaldı.

Bazıları kardeşlerine göre boy atıp farkı aça da, işte olanca şirinliği, ilk, ara dönem ve son hâlleriyle fıstık çamlarımız:

Ve Temmuz 2020 itibariyle en son hâlleri:

İğde çeliğimiz tutmadı ama çekirdekten çimlenen iğdemiz büyüyor.

Mevsiminde aldığımız iğde çelikleri tutmadı ama yıllanmış da olsa eski bir iğde meyvesinden aldığımız çekirdek, çimlenerek bize bir iğde fidesi verdi.

Bir saksı kemarında çekirdekten çıkan küçük iğde fidemiz.
İnşallah ömrü uzun ola...

Bir çiçekçi büfesinin önünde viyolde satılan pek sevdiğimiz iki ağaç: Meşe ve çam

Şehrin ana caddesinde, bir çiçekçi büfesinin önünde farkettim, onları. Viyol hücrelerde çimlendirilmiş meşe ve çam fideleri, 4 tl'ye satılıyordu.

Bilmem neden ama pek sevindim. Belki de fazlaca aşina olduğum (çam, meşe çimlendirme) bir şeyi görmekten. Adını, sanını bilmediğim onca çiçek, tür, otku bitki arasında minik de olsa bir "ağaç" görmek hoş idi. Bir kaç hücre de boş olduğuna göre satılmış demek ki...

Ömürleri uzun ola...

Kozalaktan çıkarttığımız fıstık çamlarını ektik.

Yağmur sonrası dev çam ağacından (pinus pinea) yere düşmüş (taze) kozalağa, kestirme bir sokaktan motorla geçerken rastladım. İnip kontrol ettiğimde içi, taze çam fıstıklarıyla (tohumlarla) doluydu. Hemen yanıma alıp iş yerine getirdim. İçini boşaltıp çam fıstıklarını çıkarttım ve küçük bardak saksılara nasibi olanlara hediye edilmek üzere ektim.

Bakalım hangileri, ne zaman çimlenecekler?

Cümlesinin ömrü uzun, fıstığı ve gölgesi çok ola...

Bkz. Çam fıstıklarında sonuç ne oldu?

Bir meşeyi iyileştirdik*!

Nicedir geçmediğimiz bir caddenin kenarında, bir apartmanın çiçekliğinde kim bilir hangi karganın, kim bilir ne zaman gömdüğü tohumdan çimlenip çıkmış bir meşe. Filizleri ısrarla, inatla kesilmiş, koparılmış. Belki on, belki yirmi yaşında ama ot gibi biten onca, onlarca sürgünden başını kaldırıp bir türlü fidan, ağaç olamamış.

İçlerindeki en uzun, en kalın sürgünü tek bırakıp diğer tüm sürgünleri kesip temizledik, etrafındaki otları kopardık. Hemen yandaki nalburdan bir sopa alıp (herhangi bir çıta, çubuk, değnek isteyince kendisi verdi, sağ olsun) koruma çıtası olarak sabitledik. İnşallah bu kez, büyümeyi başarır.

Ömrü uzun, peliti çok, gölgesi serin ola...

*Bkz. Ağaçları iyileştirmek.

İlk aşımızı yaptık.

Baba mesleğinden miras, ilk çocukluk dönemlerinde çok gördük, çok izledik ama bu yaşa değin hiç aşı yapmamıştık. Bahçedeki kokusuz beyaz güle, komşu sitenin kesif kokulu kırmızı gülünü aşıladık. Anaçta bir iki tane nefes yaprağı bırakmamız gerekiyormuş, onu bilmediğimiz için atladık. El pratiğimiz olmadığı için "T" aşı yeri açma ve aşılanacak gözü kabuğuyla zarar vermeden çıkarma işlemi biraz uzun sürdü. Aynı şekilde rafya ile sarıp bağlarken ipi gevşek yapmak, çok sık bağlamak veya kaydırıp gözü kapatmak şeklinde acemilikler de olmadı değil...

Bu da ikinci aşımız. Bakalım tutacak mı?

.

Tüm bunlara rağmen ilk göz aşımız inşallah tuta, ömrü uzun ola...

Çekirdekten çıkan elmalar...

Bir golden, ikisi starking cinsi üç elma. Elimizdeki çekirdekleri baharda küçük saksılara gömmüştük. Tamamı çıkmasa da üç adet elmamız oldu. Hediye edilen insanlar oldukça şaşırıyorlar, biz de onların şaşkınlıklarına şaşırıyoruz. Toprakla ilişkimiz o kadar kopmuş, kaybolmuş ki, bir çekirdeğe bir avuç toprağın yettiğini maalesef unutmuşuz.

Oysa genetiğiyle oynanmamış tüm tohumlar (gibi meyve çekirdekleri de), yaratılışın bir gereği olarak toprağı ve uygun şartları (nem ve ısı) bulduğu anda çimlenmeye programlıdır.

Pazardan, marketten alınan elmaların çekirdeği ve o çekirdeklerden çıkan elma fideleri. Ömürleri uzun ola...

Saksılara ekilen at kestanelerimiz büyüyor.

Baharda saksılara gömdüğümüz at kesteneleri çıktı, büyümeye devam ediyor. Biraz daha büyüyüp boy atınca hediye edilmek üzere nasiplisi kim ola? 

Ömrü uzun, gölgesi serin, yemişi çok ola...

Sonbaharda toplanan meşe tohumları, ilkbaharda çimlendirildi, yazda dağıtılıyor.

Meşe tohumlarını (meşe palamutu, pelit) sonbaharda, bölgemizdeki tepelikte bulunan korudan topladık. Kışı -çimlenmeden- geçirmek üzere, yani tohumları ilkbahara kadar saklamak üzere, dış ortamda büyük saksılarda gömdük.

İlkbaharla birlikte saksılardaki toprak altında henüz çimlenmeye başladığı dönemde söküp bardak saksılara ofis/oda ortamında ektik. Hemen çimlenip yapraklananlar, hızla boy atan küçük fideleri de uygun yerlere ekip, uygun kişilere hediye ettik.

Yemişi çok, gölgesi serin, ömrü uzun ola...

Meşeler, at kestaneleriyle birlikte gömülmüştü.

Bardak saksılardaki fideler, farklı yerlere dikilmeye, nasibi olanlara hediye edilmeye devam ediyor.

Ofiste çimlenip büyüyen fideler (şimdilik daha çok meşe, sonrasında ceviz, kestane ve diğerleri de), bir otoparkın çiçekliği, bir apartmanın önü ya da dışarıda daha büyük bir saksıya ekiliyor.

Sadece uygun yerlere ekilmekle kalmıyor. Alttaki bir dükkan sahibine, ofise gelen bir ziyaretçiye, başka bir ziyaretçinin küçük çocuğuna ya da ziyaret edilen birine hediye ediliyor.

Yemişleri çok, gölgeleri serin, ömürleri uzun ola...